Ιερισσός

Η Ιερισσός Χαλκιδικής είναι το παλαιότερο και μεγαλύτερο χωριό του Δήμου Αριστοτέλη με 3.455 κατοίκους το 2011 (ΦΕΚ 3465 τεύχος Β / 28-12-2012). Αποτελεί ιστορικά τη συνέχεια της αρχαίας Ακάνθου, η οποία υπήρξε αποικία των Ανδρίων από τον 7ο αιώνα π.Χ και σπουδαία πόλη της Μακεδονίας, όπως αναφέρεται από τους ιστορικούς και αναδεικνύεται από την αρχαιολογική έρευνα.

Ο σημερινός οικισμός κτίστηκε εξ αρχής όταν ισοπεδώθηκε ο παλιός -μετά τον πολύνεκρο σεισμό των 7 ρίχτερ, του 1932, που είχε εδώ ακριβώς το επίκεντρό του, κοντά στη θάλασσα. Οπως αποδείχθηκε από τις ανασκαφές, η σημερινή πόλη είναι κτισμένη πάνω στο αρχαίο νεκροταφείο της Ακάνθου.

Η σύγχρονη Ιερισσός είναι μια όμορφη και σύγχρονα δομημένη παραλιακή κωμόπολη, με πλούσια ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά. Αποτελεί την έδρα του Δήμου Αριστοτέλη. Στην είσοδο από Στρατώνι ξεχωρίζει ο πύργος της Κρούνας, στο κέντρο ξεχωρίζει το Κέντρο Πολιτισμού και λίγο πιο έξω απέναντι από το λιμάνι ξεχωρίζουν τα τείχη της Αρχαίας Ακάνθου.

Παρά το γεγονός ότι η Ακανθος φημιζόταν για το κρασί της, οι νεότεροι Ιερισσιώτες ασχολούνται με την αλιεία, τη ναυπηγική, το εμπόριο, την κατασκευή έργων στο Αγιο Ορος και τον τουρισμό. Είναι σημαντικό λιμάνι της Βόρειας Ελλάδας, με αξιόλογο αλιευτικό στόλο. Εξ’ άλλου τα ψάρια του κόλπου της Ιερισσού είναι φημισμένα σ’ όλη την Ελλάδα για τη νοστιμιά τους. Ξεχωρίζει το ορκίνι, ένα είδος τόνου που ψαρεύουν στην περιοχή τον Μάιο και μέχρι τις αρχές Ιουνίου. Το μαγειρεύουν κοκκινιστό ή το παστώνουν.

Οι Ιερισσιώτες θεωρούνται διαχρονικά σπουδαίοι καραβομαραγκοί, συνεχίζοντας μια παμπάλαια τέχνη από γενιά σε γενιά. Τα καρνάγια της Ιερισσού είναι από τα παλιότερα στην Ελλάδα, με ξακουστούς καραβομαραγκούς όπως τον δάσκαλο της παραδοσιακής ναυπηγικής τέχνης Δημήτρη Παπαστεριανό, ο οποίος δεν βρίσκεται πια εν ζωή. Σε όλη τη διάρκεια της οθωμανικής περιόδου ανήκε στα ιστορικά Μαντεμοχώρια. Οι κάτοικοι της Ιερισσού συμμετείχαν στην επανάσταση του 1821 και έχουν να επιδείξουν σπουδαίους αγωνιστές, όπως τον Αθανάσιο και τον Κωνσταντίνο Βλαχομιχάλη.

ΤΟΠΟΣ ΔΙΑΚΟΠΩΝ

Οι περισσότεροι επισκέπτες περνούν από την Ιερισσό είτε για να μεταβούν από εδώ στο Αγιο Ορος, είτε για να απολαύσουν τις αμμουδιές της. Έχει το πλεονέκτημα να διαθέτει παραλίες κατάλληλες για κολύμβηση και βραβευμένες με γαλάζια σημαία, beach bars, καφέ και ταβέρνες μέσα στον οικισμό, στον παραλιακό πεζόδρομο που την καθιστούν μοναδικό τόπο διακοπών. Υπάρχουν πολλά καταλύματα -ενοικιαζόμενα δωμάτια, στούντιο, επιπλωμένα διαμερίσματα και ξενοδοχεία δίπλα στην  παραλία. Υπάρχουν, επίσης, δύο camping. Φεύγοντας από την Ιερισσό προς τα Νέα Ρόδα θα δείτε αριστερά και τα παλιά καρνάγια.

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΙ ΣΥΛΛΟΓΟΙ

Πολλοί σύλλογοι αναπτύσσουν δραστηριότητες στην Ιερισσό, όπως ο πολιτιστικός σύλλογος «Κλειγένης», ο μουσικοχορευτικός σύλλογος "Καγκελευτός", ο σύλλογος των «Φίλων του Περιβάλλοντος», ο μουσικογυμναστικός σύλλογος «Ακανθος», καθώς και επαγγελματικοί σύλλογοι και σωματεία (Σύλλογος Επαγγελματιών, Σωματείο Αλιέων, Σωματείο Οικοδόμων, Γεωργικός Συνεταιρισμός). Η αξιόλογη κοινωνική και πολιτιστική δραστηριότητα των κατοίκων έχει παράδοση αιώνων. Απόδειξη είναι ο ιδιαίτερα μεγάλος αριθμός αξιόλογων δημοτικών τραγουδιών που παραμένουν ζωντανά στην παράδοση του τόπου και τραγουδιούνται μέχρι σήμερα.

ΕΘΙΜΑ

Η περιοχή έχει πολλά ενδιαφέροντα έθιμα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το έθιμο στο λεγόμενο Μαύρο Αλώνι, ή Του Μαύρου Νιου το Αλώνι, κάθε χρόνο την Τρίτη μέρα του Πάσχα.  Πρόκειται για μια τοποθεσία κοντά στην Ιερισσό, όπου το 1821 οι Τούρκοι κατά διαταγή του Σιντίκ Γιουσούφ Μπέη έσφαξαν 400 Ιερισσιώτες.

Η παράδοση αναφέρει ότι ο μπέης είχε υποσχεθεί γενική αμνηστία σ΄ όλους όσους θα παραδινόταν, αφού τότε η Χαλκιδική είχε κι αυτή επαναστατήσει. Εμφανιστήκαν 400 Ιερισσιώτες που πίστεψαν στην υπόσχεσή του, αλλά αυτός τους υποχρέωσε με την απειλή των όπλων να χορέψουν. Σε κάθε κύκλο του χορού οι Τούρκοι έσφαζαν και από έναν χορευτή με τα σπαθιά τους. Από τότε, σε ανάμνηση της μαζικής αυτής σφαγής, στο χώρο τελείται τρισάγιο και στη συνέχεια στήνεται χορός στον οποίο συμμετέχουν εκατοντάδες κάτοικοι της Ιερισσού, αλλά και επισκέπτες.

Ενας συγκεκριμένος χορός ονομάζεται καγκελευτός και αναπαριστά τη μεγάλη σφαγή. Είναι αργόσυρτος, προσομοιάζοντας τα συρτά και διστακτικά βήματα ανθρώπων καταδικασμένων σε θάνατο. Επειδή, δε, για σειρά ετών μετά το γεγονός, το έθιμο τελούνταν με την παρουσία Τούρκων και κάποια πράγματα δεν μπορούσαν να διατυπωθούν ξεκάθαρα, το τραγούδι μιλά με πολλά υπονοούμενα για την πολυπόθητη λευτεριά. Οταν το τραγούδι κοντεύει να τελειώσει, οι δύο πρώτοι χορευτές ενώνουν τα χέρια τους σε αψίδα αναπαριστώντας τα σπαθιά των Τούρκων εκτελεστών και όλοι οι υπόλοιποι χορευτές περνούν από κάτω δυο φορές. Ενδιαφέρον είναι το ότι κάθε στροφή του τραγουδιού απαγγέλλεται εναλλάξ μια από τους άντρες και μια από τις γυναίκες που συμμετέχουν στο χορό.