Πύργος Κρούνας

Ενα από τα σημαντικά αξιοθέατα στην περιοχή της Ιερισσού είναι ο πύργος της Κρούνας, ο οποίος βρίσκεται σε απόσταση περίπου 1 χιλιομέτρου βορειοδυτικά της κωμόπολης. Αποτελούσε μετόχι, το οποίο περιβαλλόταν από τείχος, το οποίο σήμερα έχει καταρρεύσει σχεδόν ολοσχερώς. Υπολογίζεται ότι οικοδομήθηκε τον 15ο αιώνα και η ονομασία του μάλλον προέρχεται από την παραφθορά της λέξης Κορώνη, αφού πηγές του 1320 αναφέρουν τη Σκάλα Κορώνης βόρεια της περιοχής, κοντά στο λιμάνι Κλεισούρι. Εξ’ άλλου, σε οθωμανικά έγγραφα του 15ου αιώνα η ιδιοκτησία αναφέρεται ως μετόχι της Κορούνας και υπάγεται στην μονή Χελανδαρίου μέχρι το 1542.

Στη συνέχεια, κατά διαστήματα η μονή έχανε το ιδιοκτησιακό καθεστώς του μετοχίου και μέχρι το 1719, οπότε το αγόρασε εκ νέου μαζί με άλλες ιδιοκτησίες στην περιοχή πουλήθηκε και ξαναγοράστηκε τουλάχιστον δύο φορές. Το 1765 καταγράφηκε ως «κατεστραμμένο μετόχι Κορώνα της μονής Χελανδαρίου» και μέχρι το 1821, όταν ο πύργος πυρπολήθηκε και το μετόχι εγκαταλείφθηκε έγιναν κάποιες απόπειρες επιδιόρθωσης των ζημιών. Να σημειωθεί ότι υπήρχαν κι άλλα κτίσματα εκτός του πύργου, όπως μια οικία, αχυρώνας και στάβλοι. Κατά τον 19ο αιώνα το μετόχι συνέχισε να περιλαμβάνεται στα περιουσιακά στοιχεία της μονής Χελανδαρίου μαζί με άλλες ιδιοκτησίες της στην περιοχή.

Ο πύργος σήμερα έχει ύψος 12 μέτρων. Εικάζεται ότι διέθετε άλλον έναν όροφο οποίος κατέρρευσε. Σε πολλές πηγές αναφέρεται με το πλήρες όνομά του, Πύργος Κρούνας της μονής Χελανδαρίου. Το μνημείο ανήκει στη δικαιοδοσία της 10ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Μπορείτε να τον δείτε μόνο εξωτερικά (υπάρχει σήμανση στον κεντρικό δρόμο έξω από την Ιερισσό).