ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ
• Το νερό αποτελεί δημόσιο αγαθό, έναν μοναδικό και ιδιαίτερο φυσικό πόρο και περιβαλλοντικό – βιολογικό στοιχείο. Είναι αναγκαία προϋπόθεση για την ύπαρξη ζωής στον πλανήτη. Το νερό είναι βασικό και αναντικατάστατο στοιχείο, απαραίτητο όχι μόνο για την ανάπτυξη, αλλά και για την επιβίωση της ανθρωπότητας.
• Το νερό είναι ένας ανανεώσιμος αλλά περιορισμένος πόρος, δεν μπορεί να αντικατασταθεί με κάτι άλλο. Δεν είναι κλασσικός οικονομικός πόρος, εμπεριέχει εντούτοις σημαντικές οικονομικές παραμέτρους, λόγω των αναγκών ορθής διαχείρισης, επεξεργασίας, μεταφοράς και διανομής του.
• Η έλλειψη του νερού υπαγορεύει σήμερα, όσο ποτέ άλλοτε, διαδοχικά βήματα στην κατεύθυνση της διατήρησης, ανάπτυξης και καλής οικολογικής κατάστασης του ίδιου του δημόσιου αγαθού και φυσικού – περιβαλλοντικού πόρου. Η διαχείριση αυτή είναι απαραίτητο να καλύπτει όχι μόνο τις ανάγκες του ανθρώπου, αλλά ταυτόχρονα των οικοσυστημάτων, καθώς δε θα πρέπει να αγνοείται η οικολογική διάσταση του πόρου.
• Οι τοπικές κοινωνίες καλούνται να παίξουν πρωταγωνιστικό ρόλο στη διατήρηση και ανάπτυξη του πόρου, δεδομένου ότι γνωρίζουν τις ιδιαίτερες ανάγκες και τις τοπικές συνθήκες, αντιμετωπίζοντας όμως την πρόκληση ταυτόχρονα ως υποχρέωση και δικαίωμα. Εν προκειμένω, οι ίδιοι οι πολίτες επιβάλλεται να συνειδητοποιήσουν τα δικαιώματα, αλλά και τις ευθύνες τους: οι πολίτες/χρήστες έχουν δικαίωμα στην ελεύθερη πρόσβαση σε καθαρό, πόσιμο νερό και σε υπηρεσίες αποχέτευσης με χαμηλό, κοινωνικό τιμολόγιο, ταυτόχρονα όμως έχουν την υποχρέωση να είναι ενημερωμένοι και να χρησιμοποιούν λελογισμένα  το δημόσιο, φυσικό αυτό πόρο και να συμμετέχουν ενεργά στις διαδικασίες πληροφόρησης και διαβούλευσης.

Με βάση τις παραπάνω αρχές, οι βασικοί στόχοι της παρούσας δημοτικής αρχής είναι:
• Η προστασία της ποιότητας των υδάτων.
• Η διασφάλιση της παροχής πόσιμου νερού, επαρκούς σε ποσότητα και ποιότητα.
• Η ορθολογική και αειφορική διαχείριση των υδάτινων πόρων του δήμου ώστε να διασφαλιστεί η ύπαρξή τους σε μακροχρόνια βάση.
• Η επαρκής διαθεσιμότητα υψηλής ποιότητας υδάτινων πόρων για όλες τις απαραίτητες χρήσεις: οικιακή και βιομηχανική χρήση, άρδευση, ανάγκες υγροτοπικών οικοσυστημάτων.
• Η εναρμόνιση με τις προδιαγραφές σχετικών Κοινοτικών Οδηγιών.
• Ο σχεδιασμός και η υλοποίηση έργων.
• Η ανάγκη συνειδητοποίησης από την πλευρά του συνόλου της τοπικής κοινωνίας, πως ο δημόσιος χαρακτήρας ενός αγαθού δε συνεπάγεται ταυτόχρονα και έλλειψη ιδιοκτησίας, άρα πρόσβαση χωρίς όρους και κανόνες.

Ποιότητα του πόσιμου νερού
• Ποιοτικός έλεγχος

Δοκιμαστική παρακολούθηση
- Σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία για την παρακολούθηση της ποιότητας νερού ανθρώπινης κατανάλωσης στην Ελλάδα, πρέπει κατ’ ελάχιστον οι ακόλουθες δέκα (10) παράμετροι να υπόκεινται σε δοκιμαστική παρακολούθηση, ενώ οι αρμόδιες αρχές μπορούν να προσθέσουν και άλλες, εφόσον το κρίνουν σκόπιμο : οσμή, γεύση, θολότητα, συγκέντρωση ιόντων υδρογόνου (pH), αγωγιμότητα, αμμώνιο, υπολειμματικό χλώριο, E. Coli, αριθμός αποικιών στους 22ºC και 37ºC, κολοβακτηριοειδή.
• Στο Δήμο Αριστοτέλη, οι παράμετροι που παρακολουθούνται στα πλαίσια της δοκιμαστικής παρακολούθησης ανέρχονται σε είκοσι (20) : χρώμα, θολότητα, οσμή, γεύση, αγωγιμότητα, pH, σκληρότητα, ασβέστιο, μαγνήσιο, χλωριούχα, νιτρικά, νιτρώδη, αμμωνιακά, βόριο, υπολειμματικό χλώριο, ολικά κολοβακτηριοειδή, E. Coli, εντερόκοκκοι, και αριθμός αποικιών στους 22ºC και 37ºC.
• Όσον αφορά στη συχνότητα,
▪ για την παρακολούθηση των μικροβιολογικών παραμέτρων λαμβάνονται δείγματα από κάθε δημοτικό διαμέρισμα, συνήθως σε μηνιαία βάση. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι για το έτος 2012 ελήφθησαν περί τα 180 δείγματα, ενώ αντίστοιχη είναι η συχνότητα και κατά το τρέχον έτος.
▪ για την παρακολούθηση των φυσικοχημικών παραμέτρων για το έτος 2012 ελήφθησαν περί τα 100 δείγματα, ενώ αντίστοιχη είναι η συχνότητα και κατά το τρέχον έτος.

         Ελεγκτική παρακολούθηση
- Με σκοπό να παρέχονται στοιχεία που αφορούν κυρίως σε βαρέα μέταλλα και τοξικές ενώσεις, αλλά και λοιπές ενώσεις (παρασιτοκτόνα, αρωματικοί υδρογονάνθρακες, οργανοχλωριωμένες ενώσεις κλπ), πραγματοποιείται επιπλέον ελεγκτική παρακολούθηση. Οι παράμετροι υπό παρακολούθηση επαφίενται στις αρμόδιες αρχές, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες της κάθε περιοχής.
• Στο Δήμο Αριστοτέλη, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες της περιοχής ευθύνης, οι παράμετροι που παρακολουθούνται στα πλαίσια της ελεγκτικής παρακολούθησης ανέρχονται σε εννέα (9) : χαλκός, σίδηρος, μαγγάνιο, ψευδάργυρος, αρσενικό, κάδμιο, χρώμιο, νικέλιο, μόλυβδος.
• Όσον αφορά στη συχνότητα, για την ελεγκτική παρακολούθηση αναφέρεται ότι για το έτος 2012 ελήφθησαν περί τα 30 δείγματα, ενώ αντίστοιχη είναι η συχνότητα και κατά το τρέχον έτος.

Συμπληρωματική παρακολούθηση
- Συμπληρωματική παρακολούθηση πραγματοποιείται σε έκτακτες περιπτώσεις και αφορά π.χ. επανέλεγχο παραμέτρων που παρακολουθούνται κατά τη δοκιμαστική ή/και την ελεγκτική παρακολούθηση, αλλά και εξειδικευμένες παραμέτρους (π.χ. άργυρος, φαινολικές ενώσεις, υδρόθειο, επιφανειοδραστικούς παράγοντες κλπ). Βάσει της νομοθεσίας, η συχνότητα της συμπληρωματικής παρακολούθησης καθορίζεται από τις αρμόδιες αρχές.
• Στο Δήμο Αριστοτέλη, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες της περιοχής ευθύνης, οι παράμετροι που παρακολουθούνται στα πλαίσια της συμπληρωματικής παρακολούθησης αφορούν κυρίως συγκεκριμένα στοιχεία που κρίνεται ότι πρέπει να ελέγχονται τακτικότερα (π.χ. σίδηρος, μαγγάνιο, αρσενικό).
• Όσον αφορά στη συχνότητα, η παρακολούθηση γίνεται είτε προληπτικά, είτε διορθωτικά, π.χ. όταν παρατηρηθούν ανά περιοχή αυξητικές τάσεις ή/και υπερβάσεις, προκειμένου να ληφθούν οι κατάλληλες ενέργειες, όπως συνέβη πρόσφατα στην περιοχή του Νεοχωρίου.

Ελέγχουμε λοιπόν τις παραμέτρους (μικροβιολογικές και χημικές) που ορίζει η νομοθεσία στις πηγές και στο δίκτυο, σε πολλαπλάσια συχνότητα από τις απαιτήσεις της οδηγίας.
- Έχει γίνει σύμβαση με το ΚΕΠΑΜΑΧ για τις δειγματοληψίες και αναλύσεις με μηνιαίο πρόγραμμα δειγματοληψιών.
- Έχουν οριστεί δειγματοληπτικά σημεία για κάθε Δημοτική και Τοπική Κοινότητα.
- Οι αναλύσεις που πραγματοποιούνται είναι: 
• Μικροβιολογικές (κάθε μήνα)        
• Φυσικοχημικές (κάθε δίμηνο)
• Βαρέα μέταλλα (κάθε εξάμηνο)
- Γίνονται έκτακτες δειγματοληψίες όταν παρουσιαστεί πρόβλημα.
- Τηρείται βάση δεδομένων των χημικών αναλύσεων όλου του δήμου.
- Τα αποτελέσματα αναρτούνται στο διαδίκτυο.

Συμπερασματικά, ο Δήμος Αριστοτέλη έχοντας πλήρη επίγνωση της ευθύνης του για την παροχή ποιοτικού νερού προς τους δημότες του, πραγματοποιεί ελέγχους που τόσο ως προς το είδος τους, όσο και ως προς τη συχνότητά τους, υπερκαλύπτουν τις απαιτήσεις της νομοθεσίας.

• Χλωρίωση
Η απολύμανση με χλώριο χρησιμοποιείται παγκοσμίως για την καταπολέμηση των υδατογενών λοιμώξεων και επιδημιών, όπως η χολέρα και ο τυφοειδής πυρετός. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται διεθνώς αύξηση της συχνότητας εμφάνισης των υδατογενών λοιμώξεων, κυρίως λόγω της παλαιότητας (γήρανσης) των συστημάτων ύδρευσης και αποχέτευσης και της βελτίωσης των μεθόδων καταγραφής και εργαστηριακής ανίχνευσης των παθογόνων στο νερό. Η αύξηση των υδατογενών λοιμώξεων έχει, επίσης, αποδοθεί σε παράγοντες όπως ο υπερπληθυσμός και η αστυφιλία, η μαζική μετακίνηση πληθυσμών, η γήρανση του πληθυσμού, η αύξηση των ανοσοκατεσταλμένων ατόμων, οι αλλαγές στον τρόπο ζωής (π.χ. αύξηση των ταξιδιών για τουριστικούς λόγους) και οι κλιματικές αλλαγές.

Δράσεις της δημοτικής αρχής για την ορθολογική χλωρίωση του πόσιμου νερού
• Προμήθεια χλωριωτών
- Κρίθηκε αναγκαία η προμήθεια νέων δοσομετρικών χλωριωτών.
- Οι χλωριωτές τοποθετήθηκαν στις δεξαμενές των οικισμών.

• Διαδικασία χλωρίωσης
- Έχει οριστεί υπεύθυνος χλωρίωσης και ελέγχου υπολειμματικού χλωρίου σε κάθε Δημοτική Ενότητα.
- Οι υπάλληλοι είναι υπεύθυνοι:
• Για την παρακολούθηση της κανονικής λειτουργίας και συντήρησης του εξοπλισμού απολύμανσης του πόσιμου νερού.
• Για την τήρηση ειδικού βιβλίου καταχώρησης αποτελεσμάτων μετρήσεων υπολειμματικού χλωρίου.
• Σε όλες τις Δημοτικές Ενότητες υπάρχουν διαθέσιμα όργανα μέτρησης υπολειμματικού χλωρίου.

Άμεσες και αναγκαίες παρεμβάσεις της δημοτικής αρχής σε προβλήματα υδροδότησης
• Συντήρηση αντλιοστασίων
Η δημοτική αρχή έχει αναθέσει σε εξωτερικό συνεργάτη με εξειδικευμένο προσωπικό την συντήρηση του ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού των αντλιοστασίων ύδρευσης και αποχέτευσης.
Στόχοι:
• η βελτίωση της λειτουργίας τους
• η άμεση αποκατάστασή τους σε περιπτώσεις βλαβών, κυρίως σε περιόδους αιχμής.

• Δρομολόγηση έργων ανάπτυξης του δικτύου
Η δημοτική αρχή, στη διάρκεια της θητείας της, έχει δρομολογήσει σειρά έργων ανάπτυξης και βελτίωσης της ποιότητας του υδρευτικού μας δικτύου. Αναλυτικότερα, αξιοποιώντας τους πόρους των Διαρθρωτικών Ταμείων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εντάξαμε μια σειρά έργων υποδομής που διασφαλίζουν  την ποιότητα και την ποσότητα του παρεχόμενου νερού στους δημότες μας. Έτσι,
- Έχουν ολοκληρωθεί ή βρίσκονται σε στάδιο κατασκευής τα παρακάτω έργα:
α/α Περιγραφή έργου Προϋπολογισμός
1. Κατασκευή υδρευτικών γεωτρήσεων, αγωγού μεταφοράς και δεξαμενής αποθήκευσης πόσιμου νερού, στην Τ.Κ. Νεοχωρίου. 210.680,00€
2. Κατασκευή και αξιοποίηση δύο υδρευτικών γεωτρήσεων στη Δ.Κ. Ιερισσού. 178.020,93€
3. Κατασκευή και αξιοποίηση υδρευτικής γεώτρησης στην Τ.Κ. Στρατωνίου. 80.000€
4. Εγκατάσταση επεξεργασίας νερού στην Τ.Κ. Ολυμπιάδας. 1.372.798,29€
5. Προμήθεια φίλτρων και αντλητικού συγκροτήματος γεώτρησης του έργου «Μονάδα φίλτρανσης νερού Τ.Κ. Στανού». 318.570,00€
6. Αντικατάσταση και λειτουργία υδρευτικής γεώτρησης, καθώς και εγκατάσταση φίλτρανσης νερού στη Δ.Κ. Μεγάλης Παναγίας. 982.644,73€
7. Ανόρυξη και λειτουργία υδρευτικής γεώτρησης και συνοδού αγωγού μήκους 226,02m στη θέση «Γηπεδάκια», στο δημοτικό αγρόκτημα (Λόγγος) της Δ.Κ. Μεγάλης Παναγίας. 144.928,80€
8. Ανόρυξη και αξιοποίηση δύο υδρευτικών γεωτρήσεων και κατασκευή δύο εξωτερικών υδραγωγείων στις θέσεις α) «Στουγιαννάδικες καλύβες» Τ.Κ. Πυργαδικίων και β) «Ρακίτα» Τ.Κ. Γοματίου (Δεβελίκι). 416.008,00€

- Παράλληλα, αξιοποιώντας τους Εθνικούς Πόρους μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, ολοκληρώθηκαν τα παρακάτω έργα:
α/α Περιγραφή έργου Προϋπολογισμός
1. Κατασκευή υδατοδεξαμενής – εξωτερικού υδραγωγείου στη Δ.Κ. Μεγάλης Παναγίας. 194.600,00€
2. Κατασκευή εξωτερικού δικτύου ύδρευσης (Αρναία – διαδημοτικά σφαγεία) της Δ.Κ. Αρναίας. 84.906,00€
- Ολοκληρώθηκε και λειτουργεί το έργο της κατασκευής και λειτουργίας νέου εξωτερικού δικτύου ύδρευσης στην Δ.Κ. Αρναίας (Μοναστήρι Αγίου Κοσμά – όρια οικισμού), προϋπολογισμού 73.734,01€. Μέσω του έργου αυτού ενισχύεται και αναβαθμίζεται ποιοτικά το δίκτυο ύδρευσης της Αρναίας.
- Ολοκληρώθηκαν μέσω ιδίων πόρων οι ανορύξεις υδρευτικών γεωτρήσεων στις Τ.Κ. Στανού και Πυργαδικίων.
- Πραγματοποιείται με αυτεπιστασία από τον Δήμο και με χρηματοδότηση από την εταιρία «Ελληνικός Χρυσός», στα πλαίσια του μνημονίου συνεργασίας και της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, η κατασκευή αγωγού μεταφοράς νερού μήκους 6km στην τοπική κοινότητα Στρατωνίου, προϋπολογισμού περίπου 400.000€.
- Βρίσκεται σε εξέλιξη προμήθεια νέων αντλιών, ηλεκτρικών πινάκων και υδραυλικών εξαρτημάτων  για τα αντλιοστάσια του δήμου.
- Πραγματοποιείται η βέλτιστη δυνατή υδρομάστευση των πηγών πόσιμου νερού εντός των ορίων του δήμου.

• Εφαρμογή γεωγραφικών συστημάτων πληροφοριών για την καταγραφή των υπαρχόντων υποδομών και τη διαχείριση του υδατικού δυναμικού του δήμου
Στοχεύοντας στην ολοκληρωμένη διαχείριση του υδατικού δυναμικού μας, δημιουργήσαμε βάση δεδομένων, με τη χρήση γεωγραφικών συστημάτων πληροφοριών :
- Όλων των θέσεων εμφάνισης νερού του δήμου
- Των υποδομών του
- Των δικτύων που συνδέουν τις υποδομές
Έτσι επιτυγχάνουμε :
• Τη μείωση κόστους διαχείρισης του υδάτινου δυναμικού
• Την ορθολογική του διαχείριση
• Τη βελτίωση των υπηρεσιών ύδρευσης
• Το βέλτιστο στρατηγικό σχεδιασμό
Στα πλαίσια της παραπάνω ενέργειας, καταγράφηκαν συνολικά 266 σημεία ενδιαφέροντος (γεωτρήσεις, δεξαμενές, αντλιοστάσια, πηγές, φρεάτια) καθώς και 194 χιλιόμετρα αγωγών.
Η βάση δεδομένων που δημιουργήθηκε είναι δυναμική και έχει περιθώρια ανάπτυξης, π.χ. καταγραφή δικτύων διανομής, εισαγωγή δεδομένων ενεργειών του δήμου, όπως επισκευές, επεκτάσεις κλπ.

• Νομιμοποίηση και αδειοδότηση υφιστάμενων έργων
Όλες οι υφιστάμενες χρήσεις από επιφανειακά ή υπόγεια νερά οφείλουν να εφοδιαστούν με άδεια χρήσης νερού για υφιστάμενα δικαιώματα χρήσης νερού. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η περιβαλλοντική αδειοδότηση των έργων. Η τεχνική υπηρεσία βρίσκεται στη φάση σύνταξης των μελετών για την αδειοδότηση όλων των γεωτρήσεων του δήμου και στη συνέχεια θα προβεί στη σύνταξη μελετών για την περιβαλλοντική αδειοδότηση των εξωτερικών αγωγών ύδρευσης.

• Δημιουργία δομών ελέγχου και παρακολούθησης του δικτύου
Όπως γνωρίζουμε, το υπέδαφος της περιοχής μας είναι πλούσιο σε μέταλλα και πολλές είναι οι φορές που, λόγω αυτής της γηγενούς μεταλλοφορίας, τα νερά μας είναι επιβαρυμένα σε μέταλλα. Στόχος της δημοτικής αρχής είναι να διασφαλιστεί με κάθε μέσο η άριστη ποιότητα του πόσιμου νερού προς τους πολίτες.   Η ανάπτυξη της μεταλλευτικής δραστηριότητας στην περιοχή  δημιουργεί ανησυχίες  σε πολλούς πολίτες για την επίδραση της δραστηριότητας στην ποιότητα και την ποσότητα του πόσιμου νερού. Η δημοτική αρχή, προκειμένου να αναπτύξει δομές ελέγχου και παρακολούθησης του δικτύου ύδρευσης και της ποιότητας του πόσιμου νερού, ήδη έχει έρθει σε επαφή με ειδικούς επιστήμονες και εταιρίες, προκειμένου να προωθήσει ένα μεγαλόπνοο σχέδιο για την εφαρμογή συστήματος τηλεελέγχου - τηλεχειρισμού και αυτοματισμών στα δίκτυα ύδρευσης – αποχέτευσης.
Σκοπός της ενέργειας αυτής είναι η αποτύπωση της ποσότητας και της ποιότητας του παρεχόμενου πόσιμου νερού, με τη χρήση της τεχνολογίας.
Έτσι επιτυγχάνουμε :
• Την παρακολούθηση δυναμικών παραμέτρων του δικτύου ύδρευσης, όπως τις στάθμες και τις παροχές τροφοδοσίας των δεξαμενών, τις καταναλώσεις, τις πιέσεις σε διάφορα σημεία του δικτύου κλπ.
• Την εξαγωγή πολύτιμων συμπερασμάτων για την κατανάλωση του νερού, τις βλάβες και τις απώλειες στο δίκτυο ύδρευσης και τις τρέχουσες και μελλοντικές απαιτήσεις σε πόσιμο νερό.

• Νέα υδρόμετρα - Δοκιμαστική εφαρμογή τηλεμετρικής μέτρησης υδρομέτρων
Μεταξύ των κύριων στρατηγικών στόχων του δήμου περιλαμβάνονται η εξοικονόμηση και ορθολογική διαχείριση των υδάτινων πόρων, η βελτιστοποίηση των υπηρεσιών προς τους καταναλωτές, αλλά και η μείωση των λειτουργικών εξόδων. Σ’ αυτά τα πλαίσια προτάθηκε η πιλοτική εφαρμογή του συστήματος τηλεμετρίας – τηλεχειρισμού του δικτύου ύδρευσης, εντός των ορίων μίας συνοικίας ή κοινότητας με 200 παροχές, με σκοπό τη μελλοντική του ανάπτυξη στο σύνολο των εγκαταστάσεων του δικτύου ύδρευσης.
Τηλεμετρία-τηλεέλεγχος είναι η χρήση τηλεπικοινωνιών για την αυτόματη ένδειξη ή καταγραφή μετρήσεων από απόσταση. Τηλεχειρισμός είναι η χρήση τηλεπικοινωνιών για την μεταφορά σημάτων, για την έναρξη, αλλαγή ή τερματισμό λειτουργιών εξοπλισμού από απόσταση. Το σύστημα τηλεμέτρησης θα περιλαμβάνει υδρόμετρο ½", απλής ριπής & ασύρματο ραδιοπομπό τηλεμέτρησης με παλμικό αισθητήρα για κάθε υδρόμετρο. Επίσης για κάθε υδρονομέα που θα καταγράφει τις ενδείξεις των υδρομέτρων είναι απαραίτητα τα παρακάτω :
α. Ραδιοδέκτης με επικοινωνία bluetooth και υπέρυθρο interface για την αρχική ρύθμιση των ραδιομονάδων (πομποί με δέκτη).
β. Τερματικός υπολογιστής χειρός με software ανάγνωσης «Arrow».