Μονή Κωνσταμονίτου

Η μονή Κωνσταμονίτου, ή Κασταμονίτου, είναι θεμελιωμένη σε μια  κατάφυτη πλαγιά, στη δυτική πλευρά του Αθωνα, κοντά στον Σιγγιτικό κόλπο. Διεκδικώντας η  παράδοση αρχαίες καταβολές, αναγνωρίζει για ιδρυτή της τον Μέγα Κωνσταντίνο και τον γιο του Κώνστα. Οι γραπτές μαρτυρίες, ωστόσο, τοποθετούν τη σύστασή της στα μέσα του 11ο αιώνα. Το όνομά της ίσως να συνδέεται μ’ έναν αρχικό οικιστή που καταγόταν από τον Kασταμώνα της Παφλαγονίας, ή ακόμα με ένα μέλος της επιφανούς βυζαντινής οικογένειας των Κασταμονιτών.

Τον 14ο αιώνα πυρπολήθηκε από Καταλάνους πειρατές και η ανασυγκρότησή της έγινε το 1433 χάρη στις προσφορές της πριγκίπισσας της Σερβίας Αννας της Φιλανθρωπινής, του ηγεμόνα Γεώργιου Bράνγκοβιτς και του αρχιστράτηγου Pάδιτς που ήρθε εδώ για να καρεί μοναχός με το όνομα Ρωμανός.

Η μονή προσέλκυσε αρκετούς σλαβόφωνους μοναχούς και η ευημερία της διήρκεσε μέχρι το 1500 περίπου. Η πυρκαγιά του 1717 την οδήγησε σε μαρασμό και αναασυγκροτήθηκε το 1818  σε κοινόβιο με χρήματα του Αλή Πασά, ύστερα από τη μεσολάβηση της περίφημης κυρά Βασιλικής. Σε θεμέλια παλαιότερου ναού ανεγέρθηκε το 1867 το καθολικό, σύμφωνα με την αγιορείτικη τυπολογία. Εχει 8 μολυβδοσκέπαστους τρούλους. Είναι αφιερωμένο στον Αγιο Στέφανο και στερείται  αγιογραφιών. Στο εσωτερικό του βρίσκεται η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Αντιφωνήτριας.  Χαρακτηριστικό κειμήλιο είναι  ένα ασημοντυμένο ο Ευαγγέλιο του 1820, εξαίρετο δείγμα της ηπειρώτικης αργυροχρυσοχοΐας. Η παράδοση της μονής ισχυρίζεται ότι είναι δώρο της κυρά Βασιλικής.

Κείμενο: Δρ. Αντώνιος Γ. Δικαίος/ Θεολόγος - Περιβαλλοντολόγος.